Filosoferen over (het nut van) ¨erkenning¨ voor ¨lyme-leed¨

[bamboe]

Iemand filosofeert op het eigen blog als volgt over o.a. het doel van ¨erkenning¨ voor het leed van de ziekte van lyme: diegene wil erg graag reacties ontvangen op het blogartikel (zie hieronder de inhoud):

De voorzitter van de Nederlandse vereniging voor Lymepatiënten was een paar dagen geleden op de radio. Hem werd gevraagd naar een verklaring voor de vijf zelfmoorden in 2013 onder patiënten. Zijn antwoord was: het gebrek aan erkenning voor hun ziekte. Verder ging hij natuurlijk in op de vreselijke pijn en uitzichtloosheid die deze ziekte met zich mee kan brengen, maar dat was niet het eerste wat hem te binnen schoot. Of de toestand nog dragelijk is, hangt in de eerste plaats af van de vraag of er voldoende erkenning, zichtbaarheid is voor (de oorzaak van) het leed. Dat is wat ik letterlijk hoor. Hetzelfde gebeurt in campagnes voor geestesziekten, waarin wordt opgeroepen tot begrip en acceptatie van deze of gene aandoening. Er moeten taboes worden doorbroken, al dan niet door middel van coming outs en publieke evenementen. Erkenning is het sleutelwoord, je vindt het overal terug. Tegelijkertijd is het causale verband, tussen erkenning en een betere positie van slachtoffers een hele gekke. Wát wordt er dan eigenlijk beter? En wat doet erkenning wel, wat bijvoorbeeld een goede therapie of compensatie in de vorm van financiële bijstand niet doet? Ligt erkenning niet besloten in die goede therapie, die vergoed wordt, of de vastberadenheid van politie en justitie om de dader van een misdrijf te pakken en te berechten?

Erkenning betekent feit dat iets wordt gezien en toegegeven. Erkenning is een wederkerig proces. Anderen moeten jouw leed zien, het staat niet op zichzelf. Je kind wordt aangereden, je hebt een vliegramp ternauwernood overleefd, door een medische fout beland je in een rolstoel, je wordt depressief, je wordt overvallen op straat, van je kostbare sieraden beroofd terwijl je ligt te slapen, en dat hebben we het nog maar over de dingen die alleen anderen overkomen. Maar stél. Als ik alle rapporten, verslagen en onderzoeken moet geloven is erkenning dus waar slachtoffers in toenemende mate om vragen, al dan niet via allerlei belangengroepen. Het gaat niet om geld (“daar haal ik mijn kind niet mee terug”), niet om de best mogelijke behandeling voor hun klachten, maar: erkenning. De implicatie dat erkenning, de behoefte van de mens om gezien te worden, fundamenteel is voor zijn welbevinden trek ik niet in twijfel, wat ik wél in twijfel trek is de institutionele weg waarlangs deze erkenning wordt gezocht (en gevonden?).

Wat kan een institutionele omwenteling in benadering -ten goede- veranderen aan het lot van mensen die door een misdrijf, een ziekte of een ramp zijn beschadigd? In het meest gunstige geval is het slachtoffer nu een persoon, zo je wilt overlever, met rechten geworden in plaats van een hulpbehoevende persoon die moet bedelen om de gunsten van een ander. Daar valt in te komen. We zien onszelf immers niet graag in een onvrijwillige, ondergeschikte rol, maar juist als held van ons eigen bestaan. In voor- en tegenspoed. Wat met het wijzigen van de terminologie en de rechtspositie niét verandert, en daar zit de crux, is dat het slachtoffer (of de overlever) zich noodzakelijkerwijs blijft verhouden tot een ander. Survivor of niet, ook zij geven ‘de tegenstander’, ‘de veroorzaker’ een significante plek in het leven. Vrijheid in zulke afhankelijkheid is een contradictio in terminis.

De -voor mij- belangrijke vraag en stelling ineen is, is of deze zogenaamde empowerment van slachtoffers niet een ander fenomeen aan het bezoedelen is, namelijk juist de creatie van slachtofferschap op tal van posities. Het empoweren van mensen gaat namelijk een stuk makkelijker als je ze eerst powerless maakt (Pavlich, 2005). Dat idee raakte bij mij een snaar en kwam overeen met wat ik bij slachtoffer-cliënten zag en las over slachtoffers in strafdossiers. Veel meer dan dat zij zich wilden manifesteren, wilden ze zich gedeisd houden. ‘Optreden in de rechtszaal? Therapie volgen? Langsgaan bij een advocaat? Nou, liever niet eigenlijk.’ Slachtoffers -in tegenstelling tot verdachten- waren altijd kort van stof, terughoudend in wat ze wilden vertellen en tot weinig bereid in de zin van optreden in rechte. Ze willen niet door de mangel van de goedbedoelde hulpverlening heen gehaald worden. Want eenmaal ‘gelabeld’ is er geen weg meer terug.

De status quo is dat alles wat ter emancipatie van het slachtoffer wordt bedacht goed is. Alles. Wetenschappers, hulpverleners, justitie, publieke opinie, allemaal zijn ze het unaniem eens: slachtoffers verdienen bescherming in de vorm van meer, meer, meer wet- en regelgeving, een schouder om op uit te huilen en waar ik net al wat uitvoeriger op in ging: erkenning. Ik haal helaas uit de grootschalige wetenschappelijke onderzoeken, pagina na pagina, zelfs met een vergrootglas boven de conclusies, geen enkel bewijs voor de heilzaamheid van meer slachtofferbetrokkenheid in rechtszaal en daarbuiten. Maar dat die ontwikkeling goed is, daar bestaat dus geen twijfel over.

En dan iets heel anders dat deze ontwikkeling met zich meebrengt. Een slachtoffermoraal, voor zover je daarvan kunt spreken, prikkelt niet tot reflectie over het goede. Aan het goede, het schone, het deugdzame, kom je pas toe als je (denkbeeldige) vijanden zijn geweken. De gehekelde claimcultuur ligt ook niet op het voor de hand liggende financiële terrein, maar in het claimen van deugdzaamheid en goedheid. Het loont om slachtoffer te zijn en het loont om slachtoffers te erkennen. Het tilt de moraal als het ware wat omhoog tot een neutraal niveau. Immers ,wie is er nou vóór verkrachters, overvallers, racisten en kanker? Niemand toch? De behoefte je te vereenzelvigen met de positie van het zichtbare slachtoffer, binnen eigen sociale kring maar ook in relatie tot de overheid, is erg interessant. Dit is slechts een hele kleine selectie van stellingen en argumentatie uit mijn onderzoek over dit onderwerp. Reacties zijn zeer welkom.

http://www.sietskebergsma.nl/slachtoffers-revisited/

[bamboe]

Voorzetje voor mevrouw Sietske Bergsma:

hierover bijv.:

[...] wat doet erkenning wel, wat bijvoorbeeld een goede therapie of compensatie in de vorm van financiële bijstand niet doet? Ligt erkenning niet besloten in die goede therapie, die vergoed wordt?

Hoezo zou erkenning voor de ziekte van lyme in het geval van deze ziekte noodzakelijk iets anders zijn dan het krijgen van de juiste therapie / compensatie in de vorm van financiele bijstand?
Daar gaat het volgens mij nou juist uiteindelijk om.
Het juiste antwoord op de ziekte, dat er heus wel is voor lymepatienten, dat wordt lymepatienten structureel ontzegd.
Bovendien begint erkenning bij herkenning: de diagnose: de juiste kennis om de diagnosestelling van de huidige onbetrouwbare antistoffentesten voor de ziekte van lyme betrouwbaarder te maken is er, maar deze wordt niet ingezet: deze is gepatenteerd en men kiest er kennelijk voor om die kennis niet te stoppen in betrouwbaardere testen.