Co-infecties bij de ziekte van Lyme
Op deze pagina staat informatie over de verschillende soorten co-infecties bij Lyme. De ziekte van Lyme is namelijk niet de enige tekenziekte. Teken kunnen behalve Borrelia burgdorferi (die Lyme veroorzaakt) ook nog drager zijn van andere potentiële ziekteverwekkers. Met noemt deze vaak co-infecties. Wereldwijd komen diverse co-infecties voor, waarvan ook enkele in Europa. Welke co-infecties onder teken in Nederland voorkomen en in welke mate is nog niet geheel duidelijk.
Overzicht van micro-organismen waarmee teken kunnen zijn besmet
In het volgende overzicht worden eerst de micro-organismen weergegeven waarvan is aangetoond dat ze ook in teken in Nederland voorkomen, en daarop volgend de micro-organismen die in teken in Europa zijn aangetroffen, maar niet in Nederland. Micro-organismen die alleen zijn aangetroffen in teken buiten Europa worden hier vooralsnog niet weergeven.
Er zijn verschillende typen tekeninfecties: virussen, bacteriën en protozoa (eencellige, eukaryotische micro-organismen).
NB: als een teek drager is van een bepaald micro-organisme, dan betekent dat niet per se dat ze deze ook op de mens kunnen overbrengen en een infectie en ziekte kunnen veroorzaken!
Borrelia burgdorferi
Naam micro-organisme: Borrelia burgdorferi (sensu lato)
Naam ziekte_________: Lyme-borreliose, ziekte van Lyme, Lymeziekte
Soort pathogeen______: bacterie
Overgebracht door_____: Ixodes ricinus (schapenteek)
Komt waar voor_______: Nederland
Genotypes aangetroffen in Nederland: Borrellia afzelii, Borrelia garinii,Borrelia burgdorferi, Borrelia valaisiana. NB: teken kunnen meerdere genotypen tegelijk bevatten.
Rickettsia
Naam micro-organisme: Rickettsia conoriï
Naam ziekte_________: rickettsiosis (Fièvre boutonneuse)
Soort pathogeen______:
Overgebracht door_____: (Rhipicephalus sanguineus, in Zuid-Europa?)
Komt waar voor_______: Nederland
Erhlichia
Naam micro-organisme: Erhlichia ((ook genoemd: Anaplasma)
Naam ziekte_________: Ehrlichiosis, Human granulocytic anaplasmosis (HGA) (voorheen bekend als Human granulocytic ehrlichiosis (HGE).
Soort pathogeen______: bacterie
Overgebracht door_____:
Komt waar voor_______: Nederland
Babesia
Naam micro-organisme: Babesia; Europa: B. divergens en B. bovis, VS: B. microti.
Naam ziekte_________: Babesiosis, Piroplasmosis. (tekenkoorts? bij honden?)
Soort pathogeen______: protozo
Overgebracht door_____:
Komt waar voor_______: Nederland
Bartonella
Naam micro-organisme: Bartonella spp. bacterium
Naam ziekte_________:
Soort pathogeen______:
Overgebracht door_____:
Komt waar voor_______: Nederland
Tularemia
Naam micro-organisme:
Naam ziekte_________:
Soort pathogeen______:
Overgebracht door_____:
Komt waar voor_______: Europa
Tekenencefalitis
Naam micro-organisme:
Naam ziekte_________: tick-borne encephalitis (FSME, Frühsommer-Meningo-encephalitis) ["Russian spring-summer encephalitis" een andere soort??]
Soort pathogeen______:
Overgebracht door_____:
Komt waar voor_______: Europa
Tick-borne lymphadenopathy (TIBOLA)
Naam micro-organisme:
Naam ziekte_________: Tick-borne lymphadenopathy (TIBOLA)
Soort pathogeen______:
Overgebracht door_____:
Komt waar voor_______: Europa
Referenties:
Detection and identification of Ehrlichia, Borrelia burgdorferi sensu lato, and Bartonella species in Dutch Ixodes ricinus ticks.
Schouls LM, Van De Pol I, Rijpkema SG, Schot CS.
J Clin Microbiol. 1999 Jul;37(7):2215-22.
Tick-borne lymphadenopathy (TIBOLA).
Lakos A.
Wien Klin Wochenschr. 2002 Jul 31;114(13-14):648-54.
Ticks and associated pathogens collected from domestic animals in the Netherlands.
Nijhof AM, Bodaan C, Postigo M, Nieuwenhuijs H, Opsteegh M, Franssen L, Jebbink F, Jongejan F.
Vector Borne Zoonotic Dis. 2007 Winter;7(4):585-95.
Diversity of Ixodes ricinus tick-associated bacterial communities from different forests.
van Overbeek L, Gassner F, van der Plas CL, Kastelein P, Nunes-da Rocha U, Takken W.
FEMS Microbiol Ecol. 2008 Oct;66(1):72-84.
Landelijk tekenbetenonderzoek vanuit de huisartsenpraktijk - 9 mei 2007:
http://www.rivm.nl/cib/actueel/nieuws/Landelijk_tekenbetenonderzoek_huisartsenpraktijk.jsp
http://www.rivm.nl/cib/actueel/nieuwsbrieven/20090209_nieuwsbrief_landelijk_tekenbetenonderzoek.jsp
TBE, tekenencefalitis: http://www.rivm.nl/ziekdoordier/zoon_op_rij/tekenencefalitis.jsp
Relevante onderwerpen op het forum:
RIVM-nieuwsbrief voor huisartsen over Lyme-onderzoek (2009):
Met informatie over een landelijk tekenbetenonderzoek; met een update van voorlopige resultaten van onderzochte teken.
Dagblad van het Noorden: Onderzoek naar tekenbeten (2007):
Nieuwsbericht over de start van hiervoorgenoemde onderzoek naar teken.
RIVM onderzoek naar Bb en co-infecties in teken in Nederlands (2006):
Analyse van de hoeveelheid aanwezige teken en Borrelia, Anaplasma en Ehrlichia infecties van Ixodes ricinus teken in verschillende leefgebieden in Nederland.
Versie: 2013